Z cyklu — Stoliwo (11. listopada 2013)

	TRASA
	Piekielna Dolina – Odpoczynek Heleny – Orle Skały – Piaskowiec – prawie Szczytnik – staw – Borek – Lipnik – Bukówka – dawny rezerwat modrzewi – Piekielna Góra – Garncarz – kamieniołom – Piekielna Dolina

Słupki B-V.A. koło Polanicy

Na trasie spotkaliśmy ich kilkanaście, ale to nie były wszystkie.
Skąd wzięły się te piaskowcowe słupki w rejonie Piekielnej Góry nad Polanicą i co oznacza tajmniczy napis 'B-V.A' wykuty na każdym z nich?

Stan obecny

Oto trochę przykładów ilustrujących stan słupków w roku 2013:

Z daleka niepozorny... ↓	↓ Z bliska tajemniczy...
U góry zaokrąglony z głęboko wykutym krzyżem maltańskim ↑	↑ Czasem trochę schowany

Czasem śmiało sterczący na widoku... ↓	↓ Czasem śmiało sterczący na widoku – nawet przejeżdżających...
Nie zawsze cały... ↑	↑ Nie zawsze na swoim miejscu (ten został 'przesadzony' przez jakiegoś miłośnika)

Czasem pod okapem świerkowym ↓	↓ Nie zawsze na swoim miejscu (ten został 'przesadzony' przez jakiegoś miłośnika)
Czasem z dala od ścieżki ↑	↑ (tu wyraźny napis)

Czasem tuż przy ścieżce... ↓	↓ (tu również wyraźny napis)
Czasem wyszczerbiony... ↑	↑ Czasem wyszczerbiony (widok z innej strony)...

Czasem przechylony ↓	↓ Czasem przechylony lecz nadal czytelny
Czasem przy drodze ↑	↑ Czasem przy drodze

Skąd się wzięły?

Burzliwy rozwój polanickiego uzdrowiska rozpoczął się w roku 1904, gdy powstała spółka uzdrowiskowa ('Badeverwaltung Altheide GmbH' co można spolszcyć jako 'Zarząd Uzdrowiska Polanica sp. z o.o.'). W roku 1906 spółka ta dokupiła pewne grunty i zaczęła zagospodarowywać je z myślą o kuracjuszach – powstawały alejki spacerowe i altany widokowe. Dla zapobieżenia roszczeniom dawnych właścicieli nowa granica została oznaczona słupkami wyraźnie wskazującymi na nowego właściciela.

Jest o tym napisane nawet na jednej z tablic informacyjnych przy współczesnym punkcie widokowym – na tej, która opisuje trasę MTB 'Piekielna Pętla':


A dokładnie w jej lewym górnym rogu:

Michau,

Niestety obecnie tablica ta jest już popisana przez wandali i nie wygląda tak ładnie jak na powyższym zdjęciu.

Na poniższej mapie widać jak zawiły przebieg miała nowa granica (czerwona wstążka = 'Umgrenzung des Badebesitzes'):

Altheide mit Umgebung nach 1906 (1907?), Verlag Globus.

Altheide mit Umgebung nach 1906 (1907?), Verlag Globus.
Reprodukcja mapy dołączona do książki:
Georg Wenzel i Henryk Grzybowski:
Polanica Zdrój wczoraj i dziś. Tom I. Księga pamiątkowa 1347-1946.
Wydawca: Towarzystwo Miłośników Polanicy, 2006.

Każdy słupek posiada napis 'B-V.A.' po wewnętrznej stronie granicy posiadłości dawnej spółki uzdrowiskowej.
Niestety nie każdy zachował się w całości i nie każdy stoi w swoim pierwotnym miejscu, co wynika między innymi z prowadzonych w międzyczasie prac drogowych. Mimo wszystko ich liczba może budzić podziw – niektóre są oddalone od siebie o kilkadziesiąt metrów...

Co oznacza tajemniczy skrót 'B-V.A.'?

Na stronie 18. przewodnika z roku 1910 po Altheide i okolicy (a właściwie po całej Ziemi Kłodzkiej) jest wzmianka o powstaniu w roku 1904 spółki uzdrowiskowej pod nazwą 'Badeverwaltung Altheide G.m.b.H.'. 'Badeverwaltung Altheide' można zapisać jako 'Bade-Verwaltung Altheide' a w skrócie jako 'B-V.A.'.	Wilhelm von Patschovsky: Führer durch Bad Altheide (Grafschaft Glatz) und Umgebung Verlag von Georg Brieger, Schweidnitz, około 1910. Cały przewodnik można przeczytać w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej: http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=10075.
Odcisk pieczątki 'Badeverwaltung Altheide G.m.b.H.' na planie uzdrowiska. 'Badeverwaltung Altheide' można zapisać jako 'Bade-Verwaltung Altheide' a w skrócie jako 'B-V.A.'.	Skan planu uzdrowiska nadesłał Henryk Grzybowski.
Uwaga: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) została przekształcona w roku 1922 w spółkę akcyjną (AG) o nowej nazwie: 'Altheide Aktiengesellschaft für Kur- und Badebetrieb'. Słupki jednak pozostały podpisane 'po staremu'.	Tu widać fragment statutu spółki, który nadesłał Henryk Grzybowski.

inspiracja: Michau, zebrał: JZ, pomoc: Henryk Grzybowski oraz Georg Wenzel (schönen Dank!).

15-16. listopada 2013, 11. czerwca 2017 (poprawa literówek)

Powrót na główną polanę     Powrót do relacji z wycieczki 'Stoliwo'